PRZESTĘPSTWA GOSPODARCZE
OSZUSTWO 286 KK

Wbrew obiegowym opiniom, że „za długi nie idzie się siedzieć”, należy wspomnieć, iż co prawda nie regulowanie swoich zobowiązań, samo w sobie, nie stanowi jeszcze przestępstwa, to mogą je już stanowić zachowania, które doprowadziły do powstania tych zobowiązań, jak również późniejsze czynności dokonywane przez dłużnika.

    W obrocie gospodarczym, jednymi z najczęściej spotykanymi rodzajami przestępstw są:

OSZUSTWO GOSPODARCZE
(Oszustwo art. 286 k.k.)

Na czym polega oszustwo gospodarcze?

Oszustwo, zwane również wyłudzeniem, polega na zleceniu wykonania usługi lub zakupie towaru, bez zamiaru zapłacenia za niego przez kontrahenta.

___________________________________________________________________________________

POMOC W SPRAWACH ZWIĄZANYCH Z PRZESĘPSTWAMI GOSPODARCZYMI
TEL.: 664 254 559 
E-MAIL: KANCELARIA@KANCELARIAHRD.PL
FORMULARZ KONTAKTOWY 
___________________________________________________________________________________

Czym się różni oszustwo od kradzieży?

Oszustwo, od zwykłej kradzieży różni się głównie tym, że wydanie towaru lub wykonanie usługi, następuje dobrowolnie. Następuje dobrowolnie, gdyż jest następstwem wprowadzenia w błąd przez kontrahenta, co do woli (a czasami i możliwości), zapłacenia za nie. 

Co grozi za oszustwo? Jakie kary za oszustwo?

Kodeks karny – art. 286 kk – Oszustwo:
§ 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Natomiast, w przypadku mienia o znacznej wartości kara wynosi od 1 do 10 lat pozbawienia wolności - art. 294 kk (oszustwo mienie znacznej wartości):
§ 1. Kto dopuszcza się przestępstwa określonego w (..) art. 286 § 1 lub 2 w stosunku do mienia znacznej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Mienie znacznej wartości to jest mienie, którego wartość w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza 200 000 zł.

Zaostrzenie kar za oszustwo 2023 

01 października 2023 r. wchodzi w życie nowelizacja kodeksu karnego. która wprowadza surowsze kary za oszustwa, które dotyczą wielokrotności mienia o "wielkiej wartości": 

Za oszustwo na kwotę powyżej 5 milionów złotych grozić będzie kara pozbawienia wolności od 3 do 20 lat.

Za oszustwo na kwotę powyżej 10 milionów złotych grozić będzie kara pozbawienia wolności od 5 do 25 lat.

Przestępstwo oszustwa (wyłudzenia) – zgodnie z art. 286 kodeksu karnego, następuje zatem gdy:

- Kontrahent działa umyślnie; czyli w momencie zawierania umowy (zamówienia towaru lub usługi – samo zamówienie jest zawarciem umowy, nawet gdy nie następuje pisemnie!) wiedział o przyczynach dla których nie zapłaci,

- Kontrahent działa z zamiarem bezpośrednim; czyli samo zawarcie umowy (zamówienie towaru lub usługi), nastawione było z góry na uzyskanie bezprawnie korzyści majątkowej,

- Kontrahent wprowadza nas w błąd; najczęściej wprowadzenie w błąd w sprawach gospodarczych, dotyczyć będzie wywołania fałszywego przekonania co do woli i/lub możliwości zapłacenia za dostarczony towar, lub wykonaną usługę. Natomiast sposób wprowadzenia w błąd może być rozmaity. Zamierzony cel sprawcy może być osiągnięty przy użyciu słowa, dokumentów, innych przedmiotów lub samego zachowania się sprawcy.

Należy zatem pamiętać, że nie każda nierzetelna realizacja umowy cywilno-prawnej może stanowić przestępstwo oszustwa opisane w art. 286 §1 k.k.

Znamiona przestępstwa 286 kk

Wszystkie wskazane wyżej „cechy” przestępstwa, tj. umyślność, zamiar i wprowadzenie w błąd, muszą być udowodnione. W doktrynie prawa te „cechy”, określane są jako znamiona przestępstwa oszustwa.

Dopiero ich udowodnienie i wykazanie, za pomocą materiału dowodowego, pozwala na skuteczne postawienie zarzutów oraz następnie skazanie.

Orzecznictwo sądowe art. 286 kk:

Sam fakt zadłużeń nie może decydować o zamiarze wyłudzenia, a dopiero powiązanie różnych okoliczności związanych z zawieranymi umowami kredytowymi i innymi transakcjami, może pozwolić na wprowadzenie wniosków o zamiarze oskarżonego.
- Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8.5.1997 r., II KKN 64/97

Oszustwo z art. 286 § 1 KK zachodzi, gdy sprawca świadomie zataił przed kontrahentem obiektywnie istniejącą sytuację, która ma wpływ na możliwość realizacji warunków transakcji wynikających z umowy. (…) Na przykład gdy zatai przed pokrzywdzonymi obiektywnie zaistniałą sytuację związaną z kondycją finansową jego firmy, chociaż ta musi mieć oczywisty wpływ na możliwość realizacji tych zamówień i wiedza o niej stworzyłaby pokrzywdzonym szansę odstąpienia od takiej umowy.
- Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 17 maja 2023 r., IV KK 631/21

Ustawowe znamię, stanowiące skutek przestępstwa oszustwa, określonego w art. 286 § 1 KK, wypełnione zostaje wtedy, gdy sprawca, działając w sposób opisany w tym przepisie, doprowadza inną osobę do rozporządzenia mienia, które jest niekorzystne z punktu widzenia interesów tej osoby lub innej osoby pokrzywdzonej. Powstanie szkody w mieniu nie jest koniecznym warunkiem do przyjęcia, że doszło do tak pojmowanego niekorzystnego rozporządzenia. Ustawowe znamię, stanowiące skutek przestępstwa oszustwa, określonego w art. 286 § 1 KK, wypełnione zostaje wtedy, gdy sprawca, działając w sposób opisany w tym przepisie, doprowadza inną osobę do rozporządzenia mienia, które jest niekorzystne z punktu widzenia interesów tej osoby lub innej osoby pokrzywdzonej. Powstanie szkody w mieniu nie jest koniecznym warunkiem do przyjęcia, że doszło do tak pojmowanego niekorzystnego rozporządzenia.
- Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 30 sierpnia 2000 r. V KKN 267/00

Istotą przestępstwa oszustwa określonego w art. 286 § 1 Kodeksu karnego jest błąd pokrzywdzonego i wykorzystanie tego błędu przez sprawcę. Dla bytu przestępstwa oszustwa ważny jest błąd pokrzywdzonego jako taki, czyli jego mylne wyobrażenie o rzeczywistości i wykorzystanie tego błędu przez sprawcę lub sprawców. Drugorzędne znaczenie dla zaistnienia przestępstwa oszustwa ma nawet ta okoliczność, czy sprawca sam swoimi działaniami wywołał stan błędu, czy też jedynie z tego istniejącego po stronie pokrzywdzonego błędu skorzystał.
- Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie II Wydział Karny z dnia 18 stycznia 2023 r. II AKa 432/21

Przemilczenie faktu utraty przez firmę płynności finansowej stanowi wprowadzenie w błąd, a nie formę wyzyskania błędu. Jak słusznie zaznaczono „(…) wprowadzenie w błąd może nastąpić przez działanie, jak i przez zaniechanie.” (…)). Ryzyko, które oskarżony przerzucił na wskazaną Spółkę sprowadzało się również do uzależnienia zapłaty za towar od zdarzeń przyszłych i niepewnych, a głównie zapłaty za towar przez kontrahentów
- Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku - II Wydział Karny z dnia 18 maja 2018 r. II AKa 332/17

Skazanie za oszustwo, a zapłata.
Obowiązek naprawienia szkody przy oszustwie 286 kk

W przypadku skazania za oszustwo, sąd orzec może o obowiązku naprawienia szkody na rzecz poszkodowanego. Tego rodzaju orzeczenie w wyroku karnym ma skutek taki sam jak wyrok sądu cywilnego w sprawie o zapłatę.

Zatem;
Sąd może orzec o zapłacie w wyroku karnym. 
Należy mieć tą okoliczność na uwadze gdyż brak zapłaty, czyli brak naprawienia szkody może doprowadzić do wykonania kary pozbawienia wolności, jeżeli została orzeczona w zawieszeniu.

Tym samym; wracając do początku, w takiej sytuacji, niejako idąc „naokoło” – można „iść siedzieć za długi”. 

 

___________________________________________________________________________________

POMOC PRAWNA PRZESTĘPSTWA GOSPODARCZE
TEL.: 664 254 559 
E-MAIL: KANCELARIA@KANCELARIAHRD.PL
FORMULARZ KONTAKTOWY 
___________________________________________________________________________________

Aktualności

Zadzwoń do nas:

669 828 958

KANCELARIA HRD LEGAL
UL. POTOCKA 35/U1, 01-631 WARSZAWA
TEL. 669 828 958
E-MAIL: KANCELARIA@KANCELARIAHRD.PL

©Kancelaria HRD Legal 2023
Polityka prywatności i cookies