Dobre złego początki…

Wielu przedsiębiorców spotyka się z bardzo podobnym ciągiem zdarzeń, mianowicie przez jakiś okres, nie rzadko bardzo długi, współpracuje z danym podmiotem, który jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością. 

Zdobyte wzajemne zaufanie, jak również często zwyczajna praktyka i „zwyczaj” w określonej branży, skutkują dostarczaniem towarów i usług, na odroczony termin płatności. Jest to wszak normalna praktyka, z którą spotyka się większość przedsiębiorców w Polsce. 

Spółka przestaje płacić

W pewnym momencie zaczynają występować przedłużające się trudności w regulowaniu przez danego kontrahenta płatności, aż w końcu dochodzi do sytuacji, że część faktur nie jest regulowana w ogóle. 

Pozywamy spółkę z o.o.
W sytuacji gdy próby polubownego zakończenia sprawy nie przynoszą efektów, sprawa trafia do sądu. W końcu wierzyciel otrzymuje, nie rzadko po kilku, lub kilkunastu miesiącach „bojów sądowych”, tytuł wykonawczy, tj. wyrok, lub nakaz zapłaty.

Czekamy na pieniądze od komornika
Sprawa kierowana jest do komornika. Warto już w tym miejscu wybrać odpowiedniego- dlaczego?- o tym dalej. 
I gdy przedsiębiorca z utęsknieniem wyczekuje przelewu od komornika, który wyegzekwował zaległą płatność od nieuczciwego kontrahenta, przychodzi od tegoż komornika pismo, że dłużnik jest nie wypłacalny. Nie posiada żadnych środków na rachunku, nie posiada samochodów, ani nieruchomości. Ba, nawet nie działa już pod adresem swojej siedziby. 

Bezskuteczna egzekucja i odpowiedzialność członków zarządu
Czy w takiej sytuacji można jedynie przełknąć gorzką pigułkę i pogodzić się z utratą, najczęściej nie tak małych, pieniędzy? 

Zdecydowanie nie. Przepis art. 299 Kodeksu Spółek Handlowych, przewiduje odpowiedzialność członków zarządu w przypadku niewypłacalności spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Oznacza to, że w sytuacji gdy komornik stwierdzi, że nasz dłużnik – spółka z o.o. – jest niewypłacalny, przysługuje nam możliwość doprowadzenia do sytuacji w której za długi tej spółki odpowiadać będą członkowie jej zarządu. I to odpowiadać całym prywatnym majątkiem. Co więcej, jeżeli od czasu, gdy upłynął termin płatności faktury, członkowie zarządu zmieniali się, to pociągnąć do takiej odpowiedzialności możemy ich wszystkich razem- byłych i obecnych.

Odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie ogranicza się jedynie do niezapłaconej należności głównej. Dochodzić od nich możemy również należnych odsetek, kosztów procesu zasądzonych przeciwko spółce, a nawet kosztów postępowania egzekucyjnego. 

Postanowienie o bezskuteczności egzekucji
Co zrobić aby pozwać członków zarządu? W pierwszej kolejności warto skierować egzekucję przeciwko spółce do dobrego komornika, który tak dokona wszystkich niezbędnych czynności, jak i w razie bezskuteczności egzekucji, w sposób odpowiedni sporządzi postanowienie o bezskuteczności egzekucji. To właśnie postanowienie o umorzeniu egzekucji przeciwko spółce, jest w zasadzie podstawowym dokumentem stwierdzającym brak możliwości wyegzekwowania środków od spółki, a tym samym warunkującym odpowiedzialność członków zarządu. Postanowienie takie musi zatem posiadać dokładny opis czynności podejmowanych przez komornika. Jest to niezwykle ważne gdyż pozwani członkowie zarządu mogą się bronić w sądzie. Jedną z dróg obrony jest wykazanie iż komornik w istocie nie dokonał wszystkich czynności, które mógł dokonać by ustalić majątek spółki, a tym samym wyegzekwować środki.  Jeżeli zatem komornik nie dokona wszystkich możliwych czynności (a część z nich dokonywana jest jedynie na wniosek wierzyciela, komornik nie podejmuje ich samodzielnie), lub mimo ich podjęcia, postanowienie nie będzie sporządzone w sposób właściwy, może nam to (nie musi, ale może) utrudnić dochodzenie swoich racji przed sądem.

Zatem, już na etapie po otrzymaniu tytułu wykonawczego przeciwko spółce, ważne jest odpowiednie pokierowanie postępowaniem egzekucyjnym. 

Wezwanie do zapłaty
Gdy jednak dysponujemy już odpowiednio sporządzonym postanowieniem o bezskuteczności egzekucji, powinniśmy wezwać członków zarządu do zapłaty. Wezwanie musi zostać skierowane listem poleconym, aby możliwe było wykazanie podjęcia tej czynności przed sądem. W tym miejscu zasadniczym problemem jest to gdzie wysłać takie wezwanie do zapłaty? Musi ono zostać skierowane na adres prywatny członków zarządu. Adresy takie można ustalić bądź za pośrednictwem akt rejestrowych spółki, bądź trzeba je ustalać w inny sposób.

Koszty…
Gdy członkowie zarządu, pomimo wysłanego wezwania, nie poczuwają się do odpowiedzialności, możemy kierować pozew do sądu. Jednakże trzeba mieć tutaj na uwadze, że wniesienie takiego powództwa związane jest z koniecznością poniesienia kosztów sądowych w wysokości 5% dochodzonej kwoty. Jak już wyżej wspomniano, na dochodzoną kwotę składa się suma wszystkich należności, tj. kwoty głównej, odsetek, kosztów sądowych, kosztów egzekucyjnych itd. Tym samym wysokość wpisu sądowego będzie niewątpliwie wyższa niż w przypadku tego uiszczonego przy pozywaniu samej spółki. 

Ustalanie majątku członków zarządu
Należy pamiętać, że nawet wygrywając sprawę i dysponując wyrokiem przeciwko członkom zarządu, nie mamy pewności czy ich sytuacja majątkowa, nie jest podobna jak sytuacja spółki- czyli są tak naprawdę bankrutami, którzy nic nie mają i z których nie wyegzekwujemy „ani złotówki”. Dlatego też w tym miejscu warto, przed złożeniem pozwu do sądu, ustalić stan majątkowy osób, które zamierzamy pozwać. Dzięki temu zyskujemy jakieś pojęcie na temat tego, czy warto w ogóle wikłać się w kosztowny proces. Jest też dodatkowa zaleta takiego postępowania- mając ustalony majątek możemy starać się o jego zabezpieczenie na czas procesu, aby nasz pozwany, ujmując rzecz kolokwialnie, nie "uciekł" z majątkiem. 

Pozew
Jeżeli już zdecydowaliśmy się na pozwanie członków zarządu, zadbać powinniśmy o zgromadzenie takiego materiału dowodowego, oraz obranie takiej taktyki procesowej, aby pozwany miał jak najmniej możliwości uwolnienia się od odpowiedzialności. A możliwości pozwany ma sporo. Pozwany członek zarządu, aby doprowadzić do oddalenia powództwa, musi wykazać istnienie przesłanek egzoneracyjnych, których wystąpienie spowoduje iż sprawę przegramy. 

Obrona przed powództwem z 299 k.s.h.
Pozwany członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności za zobowiązania spółki, gdy wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu. 
W praktyce najczęściej natomiast podnoszone są okoliczności związane z brakiem winy w tym, że pozwany członek zarządu nie zgłosił wniosku o upadłość, lub iż pomimo tego, że go nie zgłosił, wierzyciel nie poniósł szkody. W jaki sposób odbywa się taka obrona? Najczęściej poprzez próbę wykazania, że… spółka i tak nic nie miała, zawsze była bankrutem, zatem ogłoszenie upadłości nie zmieniło by nic w sytuacji wierzyciela (czyli w tym przypadku, naszego przedsiębiorcy). Nie jest jednak tak, że na taką „obronę” nie można odpowiedzieć. Jak najbardziej można, dlatego też ważna, wspomniana wyżej taktyka procesowa i świadomość tego jakim materiałem dowodowym możemy dysponować przed sądem. Umiejętne wykorzystanie posiadanych informacji pozwala na skuteczne dochodzenie roszczeń od członków zarządu niewypłacalnych spółek. 

Nie dla początkujących...
Należy jednak mieć na uwadze dwie zasadnicze kwestie; 
postępowanie przeciwko członkom zarządu jest postępowaniem gospodarczym, a zatem charakteryzuje się daleko posuniętym formalizmem procesowym. Sprawia to, że zdarzają się sytuacje iż wygrana lub przegrana w takiej sprawie, nie zależy od posiadanych racji, posiadanego materiału, a od znajomości procedury sądowej i odpowiedniego jej wykorzystania. 

Drugą kwestią jest to, że sam charakter spraw przeciwko członkom zarządu, niezależnie od wspomnianej wyżej procedury, jest stosunkowo skomplikowany z uwagi na ogrom orzecznictwa odnoszącego się do przepisów regulujących odpowiedzialność członków zarządu.

Niewątpliwie jednak warto nie załamywać rąk w sytuacji gdy dłużna nam spółka z o.o., okazuje się być niewypłacalną. 
 

Aktualności

Zadzwoń do nas:

669 828 958

KANCELARIA HRD LEGAL
UL. POTOCKA 35/U1, 01-631 WARSZAWA
TEL. 669 828 958
E-MAIL: KANCELARIA@KANCELARIAHRD.PL

©Kancelaria HRD Legal 2023
Polityka prywatności i cookies